Azerbaycanlı Dahi - “Fuzzy Logic”in atası

Amerikada yaşayan Lütfi Zade qeyri-selis mentiqin(Fuzzy Logic) atası hesab olunur.
Lutfi Rehim oğlu Elesgerzade - bu dahi şexsiyyetin adı dunya elminin nehengleri - İsaak Nyuton, Albert Eynşteyn, Ernest Rezerford, Blez Paskal, Norbert Viner ve başqaları ilə bir sırada çekilir.
Professor Lutfi Elesgerzade 4 Fevral 1921-ci ilde Bakıda, Rehim Elesgerzadenin ailesinde anadan olmuşdur, 9 yaşında iken Elesgerzadeler ailesi Bakını terk ederek Tehrana köçübler.
Balaca Lütfi o vaxt rusdilli mektebin üçüncü sinfini bitirmişdi. Tehrana köçdükden sonra tehsilini amerikalıların Albors missioner mektebinde davam etdirib.
L.Zade orta tehsilini tamamladıqdan sonra Tehran Universitetinin Elektrik Mühendisliyi fakültesine daxil olur.
Böyük alimin Amerika heyatı ise 1944-cu ilden başlayır. ABŞ-a gelen Lütfi Zade tehsilini Massaçusets Texnologiya İnstitutunda davam etdirir. 1948-ci ildə Kolumbiya Universitetinde elektron mühendisliyi üzre magistr, 1957-ci ilde ise professor derecesi alır. Hemin vaxt L.Zade meşhur alim, kibernetikanın atası hesab olunan Norbert Vinerin tövsiyyesile Kaliforniyaya, bu ştatdakı Berkli Universitetine gelir. Burada Berkli Universitetinin professoru olaraq qalır.
Bu gün dunya elmine L.Zadenin 6 mühüm nezeriyyesi melumdur. Hazırda onlar elm ve istehsalatda geniş şekilde tetbiq olunur. L.Zadeye dünya şöhreti qazandıran, onun dünya elminde inqilab hesab olunan qeyri-selis mentiq (Fuzzy Logic) nezeriyyesidir. Aparıcı dünya şirketlerine inanılmaz mebleğde gelir getiren bu nezeriyye 1965-ci ilde işlenib hazırlanıb.
Nezeriyye uzun müddet Amerika elmi ictimaiyyeti terefinden qebul edilmese de, öten esrin 80-ci illerinde Yapon alimlerinin diqqetini celb edib və yaponlar bu unikal nezeriyyeden yararlanmaq qerarına gelibler. L.Zade nezeriyyesinin tetbiqi gündoğan ölkeye milyardlar qazandırıb. Bu gün Yaponiyanın "Mitsubishi", "Toshiba", "Sony", "Canon", "Sanyo", "Nissan", "Honda" ve diger nüfuzlu şirketleri qeyri-selis mentiq texnologiyasından foto ve videokameralar, paltaryuyan maşınlar, vakuum kimyevi temizleicileri istehsalında, avtomobillerin, qatarların, senaye proseslerinin idare olunmasında geniş istifade edirler. L.Zade 1989-cu ilde qeyri-selis mentiq nezeriyyesinin senayedeki uğurlarına göre Yaponiyanın elm adamlarına verdiyi en yüksek mükafat - "Honda" mükafatı ile teltif olunub. Amerikalılar da gec de olsa, L.Zade nezeriyyesinin qiymetini anlamağa, ondan yararlanmağa başlayıblar. Bu gün bu nezeriyye Amerikanın "General Motors", "General Electric", "Motorola", "Dupont", "Kodak" və başqa şirketleri terefinden istehsalatda geniş tetbiq olunur.
L.Zade eyni zamanda "Teessuratlar nezeriyyesi", "Sistemler nezeriyyesi", "Sözle işleyen kompyuter nezeriyyesi", "Optimal süzgecler nezeriyyesi" kimi dünya elminin inkişafında, onun yeni esaslar üzerinde qurulmasında muhum rol oynamış elmi keşflerin müellifidir.
L.Zadenin heç vaxt azerbaycanlı olduğunu gizletmediyini, eksine, bununla qürur duyduğunu deyir. Onun evinde Azerbaycanın görkemli bestekarları Qara Qarayevin, Fikret Emirovun, Cövdet Hacıyevin, müğennilerden Şövket Elekberovanın, Bülbülün, Lütfiyar İmanovun, Flora Kerimovanin kasetleri var.
Bu gün L.Zade nəzeriyyeleri neticesinde milyardlar qazanan şirkətler, böyük dövletler onu müxtelif mükafatlar ve fexri adlarla teltif edibler. Bu adların içerisinde bütün soydaşlarımızın, turk Dünyasının qelbini qürur hissi ile dolduran bir ad da var - AZERBAYCANLI.