ABŞ Dövlet Departamenti: Azerbayacanın hüquq mühafize orqanları vetendaşların hüquqlarını pozmaq vasitesidir

ABŞ Dövlet Departamenti martın 11-də 2007-ci il üçün dünyada insan hüquqlarının veziyyeti haqqında illik hesabatı açıqlayıb. Azerbaycana aid bölmede deyilir ki, ölkede prezident hakimiyyəti icra hakimiyyeti ve hakimiyyetin diger qolları üzerinde hakim mövqe tutur, İlham Eliyev özü ise beynelxalq demokratik seçkiler standartlarına uyğun olmayan sesvermede dövlet başçısı seçilib. 2005-ci il parlament seçkileri zamanı da ciddi pozuntular qeyde alınıb.
Hökumetin insan hüquqları sahesinde fealiyyeti pis olaraq qalır və daim pisleşir. İşgenceler ve ya pis davranış neticesinde polisde ve herbi hisselerde dörd neferin qetle yetirildiyi qeyde alınıb. Bu, İmran Kamilov (zabitler terefinden döyülmüş herbiçi), Yehya Ağayev (xidmet yoldaşları terefinden döyülen), Vidadi Mirzeyev (Celilabad rayon polisinde döyüldükden sonra vefat edib), herbiçi Elçin Memmedov (zabitler terefinden döyülüb ve mülki şexs terefinden güllelenib), Faina Kunqurovadır (Edliyye Nazirliyinin Müalice Müessisesinde aclıqdan ölüb). Hakimiyyet bütün bu faktları, hemçinin evvelki ilde insanların hebsde ölmesi (Namiq Memmedov, Yuri Sefereliyev, Elihüseyn Şalıyev) ile bağlı faktları sona qeder araşdırmayıb.
2005-ci ilde töredilmiş jurnalist Elmar Hüseynovun qetlinin araşdırılmasında irelileyiş yoxdur. Keçən il siyasi xarakterli bir oğurluq faktı qeyde alınıb. Naxçıvanda namelum şexsler müxalifetçi İlham Nerimanoğlunu oğurlayıblar, bir neçe saatdan sonra ise onu buraxıblar.
Hüquq mühafize orqanları terefinden saxlanılanlardan ifade alınması adi tecrübe olaraq qalır. Naxçıvanda ciddi pozuntular olur, burada polis 71 yaşlı müxalifetçi Elesger İsmayılovu zorla psixiatriya xestexanasına yerleşdirib. Şerurda Milli Tehlükesizlik Nazirliyinin işçileri müxalif qezetin reportyoru Hekimeldostu Mehdiyevi vehşicesine döyübler ve Naxçıvandan çıxıb getməsini teleb edibler. Hüquq mühafize orqanları rehberliyi bütün bu faktları araşdırmayıb ve bu emelleri töredenler cezalandırılmayıb.
Saxlanma yerlerinde şerait pis olaraq qalır ve beynelxalq standartlara cavab vermir. Edliyye Nazirliyinin melumatına göre, 2007-ci ilde 122 nefer hebsde vefat edib. Bir çox hallarda bu, pis şeraitin ve lazımi tibbi yardımın olmamasının neticesi olub. Mehbusların ölmesinin esas sebebi verem, hemçinin infarkt, qaraciyer serrozu, diabet ve xerçeng xestelikleri olur.
Hüquq mühafize orqanlarında ve xüsusen polisde korrupsiya ciddi problem olaraq qalır. Hakimiyyet bele hallarla mübarize apardığını bildirir, lakin heç ne deyişmir. Polis saxlanılan şexslerin hüquqlarına riayet etmir, onları ilkin hebsde müeyyen edilmiş müddetden artıq saxlayır ve onlara vekil xidmetleri gösterilmesine etiraz edir. Bu pozuntular sıravi vetendaşlara, müxalifetçilere ve hetta dövlet memurlarına aiddir.
İl erzinde dövlet başçısı 219 mehbusu efv edib, onlardan en azı 13 neferi siyasi mehbuslardır. Mehkemelerin fealiyyeti ciddi problem olaraq qalır, mehkemeler özleri qanunvericiliyin müddealarını ve prosedur meqamlarını pozurlar.
Siyasi mehbuslar problemi aktual olaraq qalır. Siyasi mehbusların sayı 36-60 nefer arasında deyişir. Vetendaşların şexsi heyat ve menzil toxunulmazlığı hüquqlarının pozulması halları var.